Majówka 2021 z MOSiR-em – Opis trasy

Powiększ obrazZamek Rabsztyn

OPIS TRASY

Olkusz – Rabsztyn – Park Rekreacyjno-Krajobrazowy „Silver Park”

 

Dodatkowe opcje na trasie:

Januszkowa Góra (trasa dla zaawansowanych),

Pomorzańskie Skały.

Licząca około 10 km trasa poprowadzona po urokliwych miejscach na północ od Olkusza. Jest to wycieczka po historii, której elementem jest zwiedzanie ruin zamku Rabsztyn, ale także rowerowa wyprawa pozwalająca bliżej poznać przyrodę i osobliwości Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Dodatkowe miejsca, które możemy zwiedzić podczas naszej wycieczki to Januszkowa Góra oraz Pomorzańskie Skały. Widok z tych dwóch miejsc dostarczą niezapomnianych wrażeń.

PRZEBIEG TRASY:

Naszą rowerową wycieczkę rozpoczynamy przy olkuskiej Hali Sportowo – Widowiskowej MOSiR przy ul. Wiejskiej 1a i kierujemy się do ul. Nowowiejskiej. Po przejechaniu 1300 m od hali sportowej skręcamy w ulicę Jasną prowadzącą w lewo, a po następnych 150 m kierujemy się w prawo, wciąż ul. Jasną. Jesteśmy w dzielnicy Skalskie, która niegdyś była samodzielną wsią. Ulicą Jasną jedziemy około 500 m i skręcamy w lewo w utwardzoną gruntową drogę. Po 300 m dojeżdżamy do sosnowego zagajnika, droga prowadzi skrajem zagajnika i pól, a po około 750 m od wjazdu w utwardzoną gruntową drogę, szlak wchodzi w las. Po 300 m wyjeżdżamy z lasu, a droga skręca lekko w lewo. Po pokonaniu niewielkiego podjazdu widzimy górujące nad okolicą wzgórze z ruinami zamku Rabsztyn oraz zabudowania wsi. Po przejechaniu niespełna 200 m od granicy lasu dojeżdżamy do drogi gminnej. Po jej drugiej stronie, przy kamiennym murze dawnego dworu starościńskiego w Rabsztynie znajduje się węzeł szlaków (3,4 km trasy). W tym miejscu przebiega czerwony Jurajski Szlak Rowerowy Orlich Gniazd oraz czarny rowerowy szlak Rabsztyn – Park Rekreacyjno-Krajobrazowy „Silver Park”. Warto w tym miejscu zrobić sobie przerwę w wędrówce i zwiedzić ruiny zamku Rabsztyn.

Zamek Rabsztyn został wybudowany prawdopodobnie na przełomie XIII i XIV wieku. Jego nazwa wywodzi się z niemieckiego „Rabenstein”, czyli „Krucza Skała”. Tak w średniowieczu określano miejsca kaźni. Nie wiemy, kto wybudował najstarszą część, czyli zamek górny wznoszący się na stromej wapiennej skale. Być może był to małopolski ród rycerski Toporczyków z Morawicy. Inne hipotezy wiążą początki zamku z działalnością księcia Henryka Brodatego lub biskupa krakowskiego Jana Muskaty. W każdym razie protoplasta rodu Toporczyków, Nawój z Morawicy jeszcze przed lokacją Tenczyna, jaka miała miejsce w 1318 roku podpisywał się „de Rabstyn”, czyli „z Rabsztyna”. O zamku Rabsztyn wspomina także kronikarz Jan Długosz. Pod koniec XIV wieku, po śmierci króla Kazimierza Wielkiego zamek w Rabsztynie trafił w ręce rodu Leliwitów – Melsztyńskich, którzy posiadali go, jako zastaw. Pod koniec XIV wieku na miejscu wcześniejszych umocnień powstała strażnica królewska, a w 1412 przeprowadzono częściowy remont zamku rabsztyńskiego, podczas którego przebudowano wieżę obronną oraz wydrążono studnię. W połowie XIV wieku zamek Rabsztynie stał się siedzibą starostwa. Po śmierci zbuntowanego przeciwko królowi Spytka z Melsztyna zamek został skonfiskowany, lecz wkrótce zwrócono go rodzinie, a kolejnym starostą rabsztyńskim został Andrzej Tęczyński, który w 1443 roku na rozkaz króla rozpoczął odbudowę i wzmocnienie zamku. Wtedy wybudowano ceglaną nadbudowę gotyckiej, kamiennej wieży. Kolejnym starostą był syn Andrzeja Tęczyńskiego – Jan, który przyjął nazwisko Rabsztyński. Od początku XVI wieku zamkiem władały trzy pokolenia Bonerów. W 1574 roku w rabsztyńskim zamku nocował król elekt Henryk Walezy. Pod koniec XVI wieku dowódcą załogi wojskowej Rabsztyna był kozak, płk. Gabriel Hołubek, który w 1587 roku wraz z olkuskimi górnikami rozbił kilkusetosobowy oddział idący na pomoc arcyksięciu Maksymilianowi Habsburgowi, jednemu z dwóch elektów wybranych na króla po śmierci króla Stefana Batorego. W 1592 roku starostą rabsztyńskim został Marszałek Wielki Koronny Mikołaj Wolski herbu Półkozic. To on prawdopodobnie rozpoczął budowę renesansowego pałacu, którego mury zachowały się do naszych czasów. Budowę dokończył kolejny starosta rabsztyński, Marszałek Wielki Koronny Zygmunt Gonzaga Myszkowski herbu Jastrzębiec, właściciel zamku w Mirowie. Pałac powstał na początku XVII wieku, ale jego świetność nie trwała długo. W 1657 roku zamek został spalony przez ustępujących z Polski Szwedów. Po Potopie zamek został tylko częściowo odbudowany ze zniszczeń. Dlatego na początku XVIII wieku u podnóża zamku wybudowano dwór starościński i folwark, a opuszczony zamek popadał w coraz większą ruinę. Okoliczna ludność rozbierała zamkowe mury dla odzyskania budulca, a na przełomie XIX i XX wieku ktoś wysadził w powietrze wysoką zamkową wieżę zbudowaną z wapienia i cegły. Od kilkunastu lat władze Olkusza, które są właścicielem zamku prowadzą prace mające na celu uchronienie tego cennego zabytku przed zniszczeniem. Od tego czasu uzupełniono i odtworzono część murów oraz zrekonstruowano węzeł bramny, wybudowano drewniane mosty nad fosą i przed bramą. Zamek jest dostępny do zwiedzania w sezonie (od kwietnia do października). Od 2003 roku, w pierwszy weekend lipca, pod zamkiem organizowane są widowiskowe turnieje rycerskie organizowane przez Miejski Ośrodek Kultury w Olkuszu, Stowarzyszenie „Zamek Rabsztyn” i Bractwo Rycerskie „Kruk”. W latach 2008-2012 w maju na zboczach rabsztyńskiego wzgórza organizowane były cykliczne zawody rowerowe „Family Cup”(obecnie wyścigi rowerowe organizowane są w Silver Parku) współorganizowane przez Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Olkuszu. Z kolei od roku 2019 na zamku Rabsztyn zagościła Juromania czyli „Święto Jury Krakowsko-Częstochowskiej”, również współorganizowane przez MOSiR w Olkuszu.

W miejscu węzła szlaków mamy dodatkową opcję trasy. Albo wyruszamy w dalszą drogę jadąc prowadzącą u podnóża rabsztyńskiego wzgórza asfaltową drogą, która przecina wieś Rabsztyn albo skręcamy w prawo jadąc wzdłuż drogi gminnej w kierunku Januszkowej Góry. Jadąc dalej czerwonym szlakiem Orlich Gniazd u podnóża rabsztyńskiego wzgórza, docieramy wkrótce do końca drogi asfaltowej i tutaj również mamy dodatkową opcję trasy. Albo jedziemy nadal prosto na utwardzoną gruntową drogę prowadzącą skrajem Czarnego Lasu w kierunku Pomorzańskich Skałek., albo skręcamy w lewo w drogę asfaltową, kontynuując naszą podróż do Silver Parku. Droga asfaltowa kończy się wraz z zabudowaniami i zaczyna się droga polna. W Bogucinie Małym skręcamy w lewo w ul. Podgrabie, którą przejedziemy około 0,5 km do krańca zabudowań. Przed przystankiem autobusowym skręcamy w prawo na drogę polną, która doprowadzi nas na wzniesienie widokowe, na szczycie którego wznosi się maszt telefonii komórkowej. Mijamy maszt i na  skrzyżowaniu skręcamy w  lewo na drogę technologiczną (betonowe płyty) obok  zbiorników  wody. Tutaj  czeka  nas  ostry  zjazd  po drodze szutrowej do  pierwszych  zabudowań, a następnie skręcamy w lewo w ul. Parcze, po czym znów w prawo w ulicę Cegielnianą i  dalej  ulicami – Malinową – Niepodległości –Ogrodową. Następnie przecinamy drogę wojewódzką 791 (ul. 20 Straconych) i kierujemy się w stronę ulicy Sobieskiego – Pułaskiego – Głowackiego. Jadąc dalej ulicą Głowackiego (UWAGA: rowerzyści od skrzyżowania z ul. Spółdzielczą zobowiązani są jechać po ścieżce rowerowej) docieramy do Parku Rekreacyjno-Krajobrazowego „Silver Park”, największej bazy sportowo-wypoczynkowej w Polsce i jednej z większych w Europie. W „Silver Parku” w jednym miejscu  skupione są obiekty do profesjonalnego uprawiania dyscyplin związanych z jazdą na deskorolkach, rolkach i różnego rodzaju rowerach oraz infrastruktura służąca zarówno do wypoczynku jak i uprawiania innych aktywności fizycznych.

Park Rekreacyjno-Krajobrazowy „Silver Park” został wybudowany na zdegradowanym terenie dawnej eksploatacji górniczej przy ulicach Długiej i Głowackiego w Olkuszu, w pobliżu centrum miasta. O wyborze miejsca zdecydowało jego położenie w bezpośredniej bliskości drogi krajowej 94 oraz jej skrzyżowań z kluczowymi drogami wojewódzkimi 783 i 791. Poza tym uznano, że z racji na szkody górnicze, które ograniczają zakres potencjalnych możliwości inwestycyjnych, rekultywacja tego terenu w  kierunku  stworzenia parku rekreacyjno-krajobrazowego jest rozwiązaniem optymalnym. Teren całego Parku to ponad 60 tys. m2. Teren jaki został zagospodarowany pod I etap  budowy  to  ponad 20 tys. m2. Integralną częścią Parku Rekreacyjno-Krajobrazowego  jest  profesjonalna  skateplaza  o  powierzchni ok. 1200 m2, szeroka alejka w formie pętli z gładką nawierzchnią do jazdy na rolkach i nauki jazdy na rowerach   oraz   4   sekcje   trialowe. Tory trialowe  stanowiące  elementy  architektury  krajobrazu zbudowane są m. in. z bloków skalnych, pni drzew, drewnianych kłód, podkładów kolejowych. Tory umożliwiają uprawianie takich dyscyplin jak cyklotrial i parkour. Dzięki przeszkodom o różnym stopniu trudności swoje umiejętności będą mogli sprawdzać na nim amatorzy i profesjonaliści. Oprócz tego wykonane są tory ziemne do jazdy na rowerach z odcinkami dla początkujących i zaawansowanych rowerzystów oraz  pumptrack (tory do jazdy na rowerach bez pedałowania) i dirty (tory do jazdy umożliwiające wykonywanie trików rowerowych).Teren parku jest również miejscem do wypoczynku dla młodszych i starszych. Znajduje się tu zbiornik wodny z kaskadami o powierzchni ok. 400 m2, plac zabaw dla dzieci z podłożem piaszczystym, altana wielofunkcyjna i parkingi. Wykonane zostały utwardzone alejki spacerowe z elementami małej architektury oraz duża ilość terenów z uporządkowaną zielenią. Wyjątkową atrakcją parku są wyeksponowane maszyny górnicze, które pracowały w okolicznych kopalniach oraz specjalnie zaprojektowany postument pod wyeksponowaną lokomotywą kopalnianą z wagonikami, który stanowi tzw. skatespot i wykorzystany jest dojazdy  na  deskorolkach,  rolkach i bmx. Dzięki przebudowie ul. Głowackiego w 2019 r., przy której znajduje się Silver Park, powstała ścieżka rowerowa oraz chodniki dla pieszych.